Joke Sickmann

Joke Sickmann (1932) is al meer dan 30 jaar een toegewijde kracht in het Soesterkwartier in Amersfoort. Haar passie voor erfgoedbehoud, gemeenschapsopbouw en lokale geschiedenis heeft geleid tot talrijke initiatieven die de wijk hebben verrijkt en versterkt. Daarnaast heeft Joke meerdere boeken geschreven en projecten opgezet om de geschiedenis levend te houden, waaronder de verhalen van haar familie en bijzondere locaties in Amersfoort.

Jeugd en historische wortels

Joke groeide op als dochter van een banketbakker aan de Admiraal de Ruijterweg in Amsterdam, maar haar familiegeschiedenis reikt verder terug. Haar voorouders waren zogenaamde Hollandgangers, arbeiders die in de negentiende en ook al eerder vanuit Duitsland naar Nederland trokken op zoek naar werk en een betere toekomst. Veel van deze migranten vestigden zich uiteindelijk in steden zoals Amsterdam.

De Boerenwetering, een oude waterweg in Amsterdam, speelt een belangrijke rol in haar familieverhaal. Dit gebied was niet alleen een belangrijke route voor handel en transport, maar ook een plek waar wonen, werken en vermaak samenkwamen. Joke’s onderzoek naar haar voorouders en hun connectie met de Boerenwetering heeft haar geholpen om hun reis en strijd beter te begrijpen en te waarderen.

Mijlpalen en behaalde doelen

De Wagenwerkplaats: Het bijzondere burgerinitiatief

In 2003 zette Joke Sickmann het burgerinitiatief op om aandacht te vragen voor het behoud van de historische Wagenwerkplaats in Amersfoort. Dit initiatief was bijzonder en vooruitstrevend om verschillende redenen:

  • Participatie in een vroeg stadium: In een tijd waarin burgerparticipatie nog niet vanzelfsprekend was, nam Joke het voortouw om bewoners actief te betrekken bij een belangrijke beslissing over de toekomst van hun stad. Dit stond in contrast met de traditionele top-down benadering van stedelijke ontwikkeling.

  • Focussen op erfgoed als economisch en cultureel middel: Joke benadrukte niet alleen het behoud van de gebouwen vanwege hun historische waarde, maar ook de mogelijkheid om het terrein te herbestemmen als een economische en culturele ruimte. Hiermee liet ze zien dat erfgoed niet alleen een last, maar juist een kans kan zijn.

  • Samenwerking met diverse partijen: Het initiatief bracht bewoners, beleidsmakers en ondernemers samen, wat destijds een vooruitstrevende manier van samenwerken was. Hierdoor werd een breed draagvlak gecreëerd voor het behoud van de Wagenwerkplaats.

  • Visie op duurzaamheid: Joke’s plannen voor de herbestemming waren doordrenkt van duurzaamheidsprincipes, zoals hergebruik van materialen en behoud van de oorspronkelijke structuren, wat in die tijd nog een relatief nieuw concept was.

Het resultaat van dit burgerinitiatief is zichtbaar in de huidige staat van de Wagenwerkplaats: een bruisende locatie voor cultuur, werk en ontmoeting, waarbij de historische waarde van het terrein intact is gebleven.

2009-2011

Sociale status van arbeiders

Joke heeft altijd veel waarde gehecht aan het serieus nemen van de sociale status van arbeiders en hun rol in de samenleving. Deze betrokkenheid komt duidelijk naar voren in haar inspanningen om arbeidersverhalen vast te leggen, zoals bij het behoud van de Wagenwerkplaats en haar werk voor het Stadsarchief Amersfoort.

Oprichting van Siesta (Stichting industrieel erfgoed stad Amersfoort)

Als medeoprichter van Siesta (Stichting Industrieel Erfgoed in de Stad Amersfoort) heeft Joke zich ingezet voor het behoud en de herbestemming van industrieel erfgoed. Onder haar leiding zijn diverse historische panden behouden en opnieuw in gebruik genomen, wat heeft bijgedragen aan het culturele landschap van Amersfoort.

Het Sasje: boek en monument

Joke schreef met hulp van Jan Wery het boek ‘Voordat ‘t Sasje helemaal vergeten is’, waarin ze de geschiedenis van het Sasje, een iconisch stukje geschiedenis van Amersfoort, vastlegde. Daarnaast heeft Joke zich sterk gemaakt voor een monument bij de Eem om het verhaal van het Sasje blijvend te vertellen.

De 10 van Amersfoort

In een verkiezing georganiseerd door een lokaal initiatief om de tien belangrijkste Amersfoorters aller tijden te benoemen, eindigde Joke Sickmann op een bijzondere plek. Ze werd verkozen tot de belangrijkste levende Amersfoorter, en eindigde op de derde plek in de algehele lijst, direct achter historische grootheden als Johan van Oldenbarnevelt en Piet Mondriaan.

Transcriberen voor het Stadsarchief

Joke heeft jarenlang bijgedragen aan het behoud van de geschiedenis van Amersfoort door historische documenten te transcriberen voor het Stadsarchief Amersfoort. Haar werk heeft bijgedragen aan het toegankelijk maken van belangrijke archieven voor een breder publiek.

Burgerinitiatief G1000 Soesterkwartier

Joke was actief betrokken bij het burgerinitiatief G1000 Soesterkwartier, een platform waar bewoners samen plannen ontwikkelen om de leefbaarheid van de wijk te verbeteren.

Het Wijkmuseum

Naast haar werk op het gebied van erfgoed is Joke medeoprichter van het Wijkmuseum Soesterkwartier. Dit unieke museum is gevestigd in een gerestaureerd arbeidershuisje aan de St. Bonifaciusstraat en vertelt het verhaal van de wijk en haar bewoners. Het museum is een belangrijke plek geworden waar bewoners en bezoekers samenkomen om de rijke geschiedenis van het Soesterkwartier te ontdekken en te vieren.

Onderscheidingen en erkenningen

  • Ridder in de Orde van Oranje-Nassau: Joke ontving deze koninklijke onderscheiding als erkenning voor haar langdurige en bijzondere inzet voor de gemeenschap.

  • Jorispenning: In erkenning van haar buitengewone bijdrage aan de gemeenschap van Amersfoort ontving Joke de Jorispenning, een erepenning van de stad Amersfoort.

  • Zilveren Anjer: In 2011 ontving Joke de Zilveren Anjer, een prestigieuze onderscheiding van het Prins Bernhard Cultuurfonds.

  • Vrijwilligerstrofee Amersfoort: Joke ontving ook de Vrijwilligerstrofee van de stad Amersfoort, een prijs die haar inzet als vrijwilliger erkent en haar waardevolle bijdrage aan de gemeenschap viert.

Een blijvende missie

Joke Sickmann blijft zich op 92-jarige leeftijd met dezelfde toewijding inzetten voor het Soesterkwartier en andere historische projecten. Haar werk laat zien dat leeftijd geen barrière hoeft te zijn voor betrokkenheid en impact. Joke’s inspanningen zijn een inspiratiebron voor jong en oud en een tastbare herinnering aan de kracht van doorzettingsvermogen, visie en sociale betrokkenheid. Haar vooruitstrevende burgerinitiatief voor de Wagenwerkplaats in 2003 is een voorbeeld van hoe burgers echt het verschil kunnen maken in hun stad.